O učenju na daljinu

Učenje na daljinu najkraće možemo definisati kao učenje koje se nudi učenicima/cama koji/e su fizički udaljeni/e od nastavnika/ica ili asistenta/tica.

Učenje na daljinu je povezano sa pojmom e-učenja (engl. E-learning). Prefiks „e-„ govori da je u pitanju elektronsko učenje (engl. Electroinic) pri čemu se proces učenja provodi upotrebom informaciono-komunikacione tehnologije (ICT).

Možemo razlikovati tri oblika e-učenja:

• e – obrazovanje – institucionalno organizovano školovanje,
• e – učenje – samostalno provođenje aktivnost učenja od strane učenika/ce,
• obrnuto učenje – (engl. flipped learning) – vrsta kombinovanog učenja – kod kuće se uči, a u školi se provjerava znanje.

Tako se i za e-učenje ili u širem smislu e-obrazovanje može reći da je riječ o izvođeju obrazovnog procesa uz pomoć informaciono-komunikacione tehnologije, to jest računara i vrlo često Interneta.

Postoji više različitih definicija e-učenja, a one obično ovise o profesiji i iskustvima osoba koje ih koriste. Ove se definicije najčešće mogu svrstati u jednu od dvije grupe:

1. Prva grupa „tehničkih“ definicija – naglasak je na tehnologiji. Primjer jedne od „tehničkih“ definicija glasi:

„E-obrazovanje je bilo koji oblik učenja, poučavanja ili obrazovanja koji je potpomognut upotrebom računarskih tehnologija, a posebno računarskih mreža baziranih na Internet tehnologijama.“

2. Druga grupa „pedagoških“ definicija ima naglasak na obrazovanju, to jest na učenju i podučavanju. Jedna od takvih definicija je:

„E-Learning je interaktivan ili dvosmjeran proces između nastavnika/ca i učenika/ca uz pomoć elektronskih medija pri čemu je naglasak na proces učenja dok su mediji samo pomoćno sredstvo koje upotpunjuje taj proces.“

Sve u svemu, dugoročni cilj je da se društvo transformira u informaciono društvo.

2.      ELEMENTI UČENJA NA DALJINU

Elementi učenja na daljinu

1. Sistem za upravljanje učenjem – LMS (engl. Learning Management System)
   Ovaj sistem sadrži komponente za unapređenje učenja tako da poveže sve oblike učenja sa postojećim informatičkim sistemom. Softver koji čini osnovu LMS-a upravlja svim elementima nastave, evidentira sve parametre potrebne za praćenje procesa. Na temelju tih parametara moguće je u svakom trenutku pratiti napredak pojedinog studenta ili grupe, te na kraju obrazovnog procesa pouzdano mjeriti i analizirati uspjeh.

b.      Sadržaj (Content)
Sadržaj je ključni dio procesa učenja,  kao što su sadržaji za čitanje, radni listovi, prezentacija, video i nastali praćenjem zacrtanih ishoda učenja učenika/ca.

c.       Moduli sa saradnju (Collaboration)
Podrazumijeva da LMS sadrži komponente da učenik/ca u svakom momentu i mjestu može pristupiti sistemu i svim sadržajima koji su namijenjeni za određeni školski predmet sa pristupnim podacima koje je dodijelila institucija. Pri tome moguće je da koristi niz alata koji omogućavaju saranju, interakciju a koje LMS omogućava.

3.      PREDNOSTI UČENJA NA DALJINU
Kao jedna od najvećih prednosti učenja na daljinu je da omogućava stalno učenje i profesionalno usavršavanje. Učenici/e uče samostalno, vlastitim tempom, na mjestu i u vremenu koje sami/e odaberu. Neke od prednosti učenja na daljinu:

3.1. Vlastiti tempo
Učenici/e na daljinu mogu savladavati gradivo onom brzinom kojom žele. Učenici/e mogu prolaziti kroz materijal za učenje onoliko puta koliko žele. Preko jednostavnijih lekcija mogu brže prolaziti, dok se na složenijim i zahtjevnijim lekcijama mogu duže zadržati i proći ih nekoliko puta.

3.2. Izbor mjesta učenja
U zavisnosti od materijala učenici/e mogu učiti na različitim mjestima. Tako npr. mogu kod kuće ili kod rodbine, prijatelja, gdje god mogu pristupiti internetu.

3.3. Izbor vlastitog načina učenja
Svako ima svoj način učenja, neki učenici/e više vole aktivno, dok drugi preferiraju pasivno učenje. Nastava na daljinu omogućava različite nivoe interakcije između nastavnika/ca i učenika/ca te međusobno između učenika/ca. Neki učenici/e uče tako da čitaju materijale, vode bilješke i samostalno izvršavaju zadatke koji se od njih traže. Neki učenici/e lakše uče ako sudjeluju u diskusiji s ostalim učenicima/ama, koristeći e-mail, telekonferencije ili videokonferencije. Neki učenici/e prilikom učenja preferiraju multimedijske elemente, kao što su grafika, animacija, zvuk. Za njih su najprikladniji kursevi preko WWW-a i Interneta.

3.4. Praktičan rad sa različitim tehnologijama
Za učenje na daljinu koriste se različite tehnologije, kao što su računari, pametni telefoni, tableti, itd. Stoga učenici/e koji uče na daljinu, osim što stječu informacije o onome što uče, usvajaju i dodatna znanja i vještine o korištenju tih tehnologija.

3.5. Samostalno učenje
Kod učenja na daljinu učenici/e, osim što dobivaju gotove materijale za učenje, samostalno traže nove izvore informacija. Oni nastoje doći do dodatnih informacija koje im omogućuju da bolje usvoje određeni sadržaj ili da uspješnije savladaju određenu vještinu.

3.6. Vrijeme učenja

Učenje je omogućeno od 0-24 sata i učenik/ca može pristupiti nastavnim materijalima na LMS-u svih sedam dana u sedmici.

3.7. Komuniciranje sa nastavnim osobljem

Nove tehnologije omogućavaju kvalitetno i brzo komuniciranje sa nastavnim osobljem naročito gledanjem i slušanjem predavanja, e-mail, telefon i sl.

4. NEDOSTACI KOD UČENJA NA DALJINU

4.1. Tehnička opremljenost

Nedostaci su vezani uz tehnologiju koja se koristi za izvođenje predavanja. Svi učenici/e moraju imati na raspolaganju odgovarajuu računarsku tehnologiju, na primjer računar sa najnovijom verzijom nekog Web preglednika, priključak na internet.

4.2. Znanje o tehnologijama

Problem za neke učenike/ce, pa i nastavnike/ce može predstavljati i korištenje tehnologije koju još ne poznaju. Vrlo često je potrebno uložiti dodatno vrijeme da bi se, pored sadržaja koji se uče, savladala i tehnologija pomoću koje se oni nude učenici/ema. Međutim tehnologija učenja na daljinu postaje sve jednostavnija i mogu je koristiti učenici/e koji/e znaju samo osnovne elemente upotrebe računara odnosno koji/e su početnici/e u ovoj oblasti.

4.3. Motivacija za učenje na daljinu

Smanjenje motivacije učenika/ca za učenje na daljinu je prisutno zbog same priroda e-učenja ili online paradigme učenja. Za razliku od tradicionalnog učenja, vrlo lako je odustati jer se od učenika/ca ne očekuje da se pridruže učenju „u razredu“ to jest na nekom određenom mjestu gdje ih čekaju vršnjak/inja i nastavnik/ica, nego to čine najčešće s posla ili od kuće. Kako su učenici/e uglavnom prezaposleni/e i opterećeni/e brojnim drugim obavezama, potreban je vrlo visok nivo samodiscipline i motivacije da savjesno obavljaju svoje e-zadaće. Pri tome se zbog nedostatka kontakta u živo kod učenika/ca može javiti osjećaj osamljenosti i izdvojenosti.

Zbog spomenutih nedostataka potrebo je kod e-učenja posvetiti posebnu pažnju motivaciji učenika/ca i angažirati nastavnike/ce koji/e će pratiti njihovo napredovanje, neprestano im pružati podršku i pomoć pri učenju i poticati ih da ispune svoje zadaće.

5.      TEHNIČKI ZAHTJEVI NA STRANI KORISNIKA (UČENIKA/CE)

Učenik/ca koji/a se školuje po sistemu e-učenja mora imati slijedeće tehničke mogućnosti:

a.     Računar (Kompjuter)

b.     Internet pristup (preporučuje se ADSL ili druge vrste brze konekcije)

c.     Internet preglednik/browser za pristup distance learning sistemu

d.     Program za obradu teksta i prezentacija (Microsoft Office ili Open Office)

e.     Program za čitanje PDF fajlova (Adobe Reader ili Foxit Reader)

f.      Program za gledanje on-line audio/video sadržaja i Flash animacija (Flash player)