O pristupu “Početni eksperiment” (engl. Starter Experiment Approach, SEA©)

Početni eksperiment ili originalno Starter Experiment Approach (SEA) je nastavna metoda koja učenike/ce stavlja u prvi plan, gdje učenici/ce aktivno sudjeluju u nastavi za prirodne nauke i kroz izvođenje eksperimenata i istraživanja uče.
Predavajući kroz pristup Početni eksperiment, mijenja se pristup učenika/ca, ne samo prema predmetima prirodnih nauka i matematike, već prema školi uopšte, jer shvataju školu drugačije i postaje im važnija.

Pristup: Početni eksperiment prati “naučni ciklus”:

1. Opservacija fenomena ili direktno u okruženju ili kroz eksperiment;
2. Pokušaj da se objasni zašto su određene stvari opservirane, učenici koriste pred-koncepte;
3. Verifikacija objašnjenja (hipoteza) pomoću eksperimenta, osmišljenih od strane samih učenika;
4. Provjera iskušanih objašnjenja pomoću rezultata verifikacijskog eksperimenta;
   a) Formulisanje koncepta u slučaju pozitivne provjere hipoteze Ili
   b) Formulisanje nove hipoteze u slučaju negativne provjere orginalne hipoteze koju prati novi proces verifikacije;
5. Povezivanje koncepta sa učeničkim okruženjem i primjena istih u tehnologiji i nauci;
6. Evaluacija stepena učeničkog razumijevanja novootkrivenih koncepata.

*) postoji djelomično drugačija procedura za matematiku.

Da bi podučavao nauku koristeći uspješno ovaj pristup, nastavnik/ca mora proći obuku pokrivajući oba segementa: metodologiju i sadržaj.

Obzirom da je ovaj pristup drugačiji od onoga što nastavnici/e već rade, trening im pruža dovoljno samopouzdanja u njihovu sposobnost za novu strategiju podučavanja, što za jedan od ciljeva ima i jačanje kompetencija nastavnika/ca za pružanje povratne informacije putem međusobnog monitoringa kao opće prakse.
Nakon završetka treninga, od nastavnika/ce se očekuje da provede nastavne jedinice prateći korake ove metodologije minimalno na početku svakog poglavlja ili oblasti vlastitog predmeta. Na taj način učenici/e će raziviti visok stepen motivacije, koja će trajati tokom predstojećeg perioda rada na poglavlju pa čak i ako se nastavnik vrati tradicionalnim načinima podučavanja i davanja instrukcija. Ipak, važno je da su česte poveznice napravljene sa inicijalnim početnim eksperimentom. Na taj način motivacija će trajati duže vrijeme.

Nastavnici/e, koji/e primjenjuju ovu metodologiju, navode često primijećene efekte:

• Interes učenika/ca za temu časa se povećava ukoliko mogu određene tvrdnje ili svoje hipoteze provjeriti eksperimentalno;
• Učenici/e se međusobno više podržavaju;
• Određen broj učenika/ca nije uvijek zainteresiran za učenje činjenica, ali ukoliko to na određeni način eksperimentalno naprave, zapamte većinu radnji i mogu ih kasnije opisivati s mogućnošću povezivanja sa situacijama u svakodnevnom životu;
• Povećana aktivnost učenika/ca koji inače ne pokazuju interes za predmet i sadržaje;
• Pozitivni stav prema nauci i matematici se prenosi u druge školske predmete;
• Zbog elementa “Uzajamni Monitoring” saradnja nastavnika/ca se povećava.

Autor pristupa „Početni eksperiment“ je Jürgen Schönherr, nastavnik iz Njemačke koji je razvio ovu metodu 80 – ih godina prošlog vijeka. Od tada metoda se primjenjuje na prostorima Europe i Azije, gdje je uočeno da se broj studenata hemije povećao za 50 % nakon što su imali nastavu iz prirodnih nauka po SEA programu. U zemljama gdje se radi centralna matura, kao u Maleziji ili Tanzaniji, nakon nekoliko godina ispostavlja se da sve škole koje koriste ovu metodu budu bolje rangirane na rang listama.

Od januara 2015. godine MIOS Tuzla pruža priliku nastavnicima/profesorima prirodnih nauka osnovnih i srednjih škola sa područija Tuzlanskog kantona da se eduaciraju o pristupu „Početni eksperiment“ s ciljem poticanja samostalnog razmišljanje i zaključivanja učenika, kao i njihovog samostalnog istraživanje i kreativnosti.

Struktura treninga

I DIO TRENINGA
Prvi dio treninga baziran je na teoretsko usvajanje procesa i koraka u Pristupu: Početni eksperiment i praćen je analizom pristupa korak po korak koja je potkrepljena kratkim lekcijama o psihologiji učenja i načinu kako se znanje gradi. Ovdje će se učesnici/e naći u ulozi učenika/ce.
Na temelju znanja koje su učesnici/e stekli/e tokom analize pristupa, izabrati će nastavnu jedinicu iz nastavnog plana i programa i pripremiti lekciju koristeći novi pristup u radu, i dalje u ulozi učenika/ca.
U ulozi nastavnika/ce, svakom/svakoj učesniku/ici je data prilika da provede demonstraciju lekcije koju su pripremili/e tokom sesije “vršnjačkog podučavanja” pri čemu su ostali/e učesnici/e u ulozi učenika/ca.
Tokom izvođenja vršnjačkog podučavanja trener prati proces, modelirajući efektivne načine kako se može provoditi praćenje i opservacija procesa.
Tokom vježbi vršnjačkog podučavanja, trener uključuje učesnike/ce sukcesivno u praćenje kolege koji provodi demonstraciju, prilikom čega učesnici/e imaju priliku da budu u ulozi nastavika/ce i u ulozi posmatrača.

II DIO TRENINGA
Kako bi učesnici/e smanjili/e strah od neuspjeha tokom primjene novog pristupa u vlastitim školama, svi/e učesnici/e, odabrane lekcije, iz prvog dijela treninga predaju u školi sa učenicima/ama. Jedan/jedna učesnik/ca je nastavnik/ca, ostali/e učesnici/e opserviraju nastavni čas. Time se samopouzdanje se povećava, a strah za neuspjeh nestaje.

Ukoliko ste zainteresovani da pohađate edukaciju o pristupu “Početni eksperiment”, kontaktirajte nas putem e-mail adrese: azra@ioskole.net.